Prof.Dr. Selçuk YÜCEL
Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi
Üroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi



İletişim: 0 530 313 24 68
Hafta içi 10:00 - 16:00
profdrsyucel@gmail.com

Sünnet ve Yenidoğan Sünneti

Sünnet (tıbbi dilde sirkumsizyon) penis derisinin penisin ucunda idrar deliğinin açıldığı alan (tıbbi dilde glans) üzerini örten kısmının alınmasıdır.  Sünnetin bir çok faydası vardır. 

Bebek doğduktan sonra ilk ay içerisinde yapılan sünnetin (Yenidoğan Sünneti) idrar yolu enfeksiyonları riskini ilk bir yaş içerisindeki yaklaşık 10-12 kat azalttığı gösterilmiştir. Anne karnında böbreklerinde büyüme veya genişleme saptanan bebeklerde sünnet tıbbi olarak yenidoğan döneminde önerilmelidir.

Sünnet penis kanserlerini neredeyse tamamen engellemektedir.

Sünnet erkek ve kadınlarda cinsel organ üzerinde oluşan siğillerin nedeni olan bazı virüs tiplerinin eşler arasında aşınmasını azaltabilmektedir.

En sansasyonel olan bulgu ise AIDS hastalığına neden olan HIV virüsünün sünnetli erkeklere kadınlardan geçme riskinin yaklaşık %60 oranında azaldığının gösterilmesidir.

Amerikan Çocuk Hastalıkları Akademisi (AAP) tarafından sünnet üzerine şimdiye kadar beş kez toplum bilgilendirmesi yapılmış ve profesyonel olarak sünnet üzerindeki düşünceler kamuoyuyla paylaşıldı. 1999 da ise yenidoğan sünnetinin azımsanmayacak bir çok yararının olduğu ancak sünnetin olası dezavantajlarının ve sünnet ile ilişkili kanama benzeri yan etkilerin ebeveynler ile mutlaka önceden tartışılması ve kararın ebeveyne bırakılması önerilmiştir. Amerika Birleşik Devletlerinde şu an doğumların yaklaşık %80’inde bazı bölgelerde daha da fazlasında yenidoğan sünneti yapılmaktadır.

Sünnet kozmetik önemi olan çocuk pipisinde operasyon sonrası belirgin derecede konforu bozan ebeveynlerin bakımına ihtiyaç gösterebilecek cerrahi bir girişimdir. Sünnet sonrası istenmeyen sonuçlar (komplikasyonlar) yapılan çalışmalarda çocuk ürolojisi ile ilgilenmeyen hekimlerin ya da benzer sağlık personellerinin elinde normalden birkaç kat daha sık olduğu ülkemizdeki ve yurtdışındaki çalışmalarda gösterilmiştir. Bebeklerde ve çocuklarda sünnetin bu işte yetkin olan Çocuk Ürolojisi uzmanlarına bırakılması önerilmiştir.

İdeal sünnet çocuğun sünnet derisinin alınması işleminin fiziksel ve ruhsal sağlığı tehlikeye atmadan sünnet sonrası çocuğun ve ebeveynlerin maksimum konforunu sağlayacak şekilde en iyi kozmetik sonuç ile bitirilmesidir. Bu fazla deri klasik yöntem olan bıçak ile kesilip çıkarılabildiği gibi bazı plastik ya da metal kıskaçlar yardımı ile veya yüksek ısı sağlayan araçlar (diatermi veya lazer) yardımı ile de ayrılabilir. Tüm bu yöntemler içerisinde en az komplikasyon oranı ve en yüksek kozmetik yanıt ile beraber en yüksek konfor klasik yöntemle saglanmaktadır. Dikişli olarak yapılan sünnetlerde dikişler kendiliğinden emilebilen türde olmalı ve mümkünse dışarıdan bakıldığında farkedilebilir olmamalıdır. Bunun için özel dikiş teknikleri kullanılmaktadır. Çocuk sünnet sonrasında penisinin üzerinde kaba büyük pansuman görmemelidir. Pansuman olabildiğince kibar olmalı ya da sadece ilaçlı bir merhem sürülmüş olup hiç pansuman olmamalıdır. Sünnet sonrası ilk 24 saat en ağrılı dönemdir. Bu dönemin rahat geçirilebilmesi için kuyruk sokumundan uzun etkili bir ağrı kesici veya penis çevresinden bir ağrı kesici iğne yapılması ideal olanıdır. Sonrasında ağızdan alınacak basit ağrı kesiciler düzenli olarak kullanıldığında çok konforlu bir süreç sağlanır. Sünnet sonrasında ağır ve ağrılı pansumaların yapılması çocuğu çok rahatsız edeceği için ideal pansuman sadece bir merhemin bir ya da iki kez sünnet hattına sürülmesi olmalıdır. Kural olarak 48-72 saat sonrasında sünnetli bir çocuğun banyo yapabilmesi önerilmelidir. En iyi temizlik temiz ılık su ile yıkanılmasıdır. Tentürdiyot gibi ilaçların peniste ciddi kimyasal yanıklar ve allerjiler oluşturabileceği bilinmelidir. Bezli olan bebeklerde sünnet sonrası hemen bezi takılabileceği gibi büyük olan çocuklarda da büyük boy iç çamaşırı veya sünnet külotları giyilebilmelidir.

Sünnet bebeklik döneminde ilk bir ay içerisinde yapılırsa yenidoğan sünneti olarak adlandırılır ve bebek özel bir masaya yatırılarak sadece penis üzerine anestezi yapılarak dikişli ya da dikişsiz olarak yapılabilir. Dikişsiz sünnette sünnet derisi özel bir metal kıskaç arasında sıkıştırılıp kesilir ve işlem sonrası dikiş ihtiyacı kalmaz. Bu yöntem Amerika Birleşik Devletlerinde de en sık kullanılan yenidoğan sünneti yöntemidir. Ancak bebek daha büyük ise veya artık çocukluk çağına gelmiş ise hafif bir genel anestezi altında klasik cerrahi yöntemin yapılması en iyi sonucu verecektir. Genel anestezinin iyi bir merkezde çocuklarda tecrübeli olan bir anestezi uzmanı tarafından verilmesi ideal olanıdır. Anestezinin çocuğun zeka gelişimini etkileyeceği bilimsel olarak doğru değildir. Ayrıca çocuğun ameliyathaneye inişini ve ameliyathaneden yatağına alınışını hatırlamamasını sağlayacak özel bir ilacın verilmesi yine çocuğun yaşayacağı psikolojik travmayı azaltacaktır. Şu an ABD de çocuk hastanelerinde çocukların çok basit ama çocuğu endişeye sevkedecek tüm girişimlerde bile anestezi öncesi unutkanlık yapıcı ilacın verilmesi ve ardından genel anestezi yapılması tercih edilmekte ve özellikle çocuk psikologları tarafindan tavsiye edilmektedir.

Sünnet cerrahi bir işlemdir. Amaç bu sünnet endişesinin en aza indirgenmesidir.

1-2 yaş arasında en büyük endişe kaynağı anneden ayrılmaktır. Bunun engellenmesi çocuğa en büyük konforu sağlayacaktır. Dolayısı ile anne kucağında iken çocuğun uyutulması ve anestezi için sonra ameliyathaneye alınması ve yine çocuğun anne kucağında uyanması idealdir.

2 yaşından büyük olan tüm çocukların anne ve baba yanında kendilerine durum anlayabilecekleri kelimelerle açıklanarak uyutulmaları ve yine anestezi alacakları ameliyathaneye uyur indirilmeleri travmayı en aza indirecektir. Bu yaş grubunda sünnet sonrası konforun sağlanması en önemli basamaktır. Çocuğun hiç bir şekilde ağrı duymaması ve kozmetik olarak güzel bir penisin pansumansız ya da çok kibar pansumanlı olarak tarafından görülmesi gereklidir. Sünnet sonrasında düzenli olarak ağrılı pansumaların yapılması da psikolojik travmayı arttırır. İdeal olanı çocuğun kendi kendine yapabileceği bir işlem olan bir merhemin günde iki kez tatbik etmesidir.
Sonuç olarak her yaşta sünnet o yaşın psikolojisine uygun olarak yapılanibilir. Ancak lokal anestezi isteniyorsa 2-5 yaş arasindan olabildiğince kaçınılması uygundur.

Sünnet cerrahi bir girişim olduğu için nerede, kim tarafından ve nasıl yapılırsa yapılsın her zaman komplikasyon riski vardır. Ancak sünnet hatalarını da onaran tecrübeli bir çocuk üroloğunun elinde komplikasyon riskinin en düşük olacağı açıktır. Sünnet hatalarının %1 ile %5 arasında olduğu gösterilmektedir. En sık komplikasyon sünnet sonrası kanamanın olmasıdır. Bazı durumlarda bu kanama nedeniyle çocuğun tekrar ameliyathaneye alınması bile gerekebilir. Sünnet esnasında çok fazla deri kesilebilir veya penisin sertleşmeyi sağlayan dokularında kesilme veya kopma olabilir. Bazen sünnet derisi alındıktan sonra penis deri altına kaçabilir ve penis dışarıdan bakıldığında gözükmeyebilir. Sünnet hataları‘nın hepsi çocuk ürolojisi uzmanlarınca onarılabilmektedir. Ancak ne yazık ki genel anestezi altında sünnetten daha uzun sürecek ikinci bir operasyona ihtiyaç duyulacaktır.

Bu makalenin orjinali Doktor Takvimi sitesinde yayınlanmıştır.