Hidrosel – Su Fıtığı

Hidrosel nedir?

Erkek üreme organı testis çift tabakalı zar biçiminde koruyucu bir kılıf ile sarılıdır. Bu iki tabaka arasında bir miktar sıvı bulunur. Hidrosel, testisleri çevreleyen kılıfların arasında normalden daha çok sıvı bulunması durumudur. Halk arasında torbaların şişmesi, su toplaması, su fıtığı olarak da ifade edilmektedir. Normalde testis ile bu zarlar arasında, testisin kayganlığını sağlamak için 0,5-1 ml. sıvı bulunurken hidrosel oluşumunda bu miktar 100–200 ml. hatta bazen çok daha fazla hacimlere ulaşabilir.

Hidrosel neden olur?

Hidrosel çocuklarda kasık bağının kapanmaması sonucu olur. Çocuklar genellikle 2 yaşına kadar bu rahatsızlıktan kasık bağının kendiliğinden kapanması sonucu kurtulurlar. İki yaş sonrası bu durumun kendinden düzelme şansı yoktur ve operasyon ile bu bağın kapatılması gereklidir. Kapatılmazsa ileriki yaşlarda hidrosel daha da büyüyebilir ve hatta içine barsaklar da dahil olup fıtık haline dönüşebilir.

Erkek çocukların bezleri değiştirilirken annelerin en sık dikkat ettiği şey çocuğun torbasıdır. Hidrosel – su fıtığı tedavisinde 2 yaşa kadar beklenip düzelme olmazsa ameliyat yapılması gerekir. Bazı durumlarda ameliyat kararı hidroselin durumuna göre ve testise hasar verip vermemesine göre daha erkene alınabilir.

Hidrosel tipleri nelerdir?

1. Konjenital– Doğumsal Hidrosel: Anne karnında testis karın içi yerleşimlidir. Gebeliğin 14. haftasından itibaren karnın alt bölgelerine doğru ilerler ve sonrasında skrotum denen testis torbasına iner. Bu iniş sırasında birlikte sürüklenen karın zarı (periton) bir eldiven parmağı tarzında skrotuma kadar testisle birlikte iner. Doğumdan bir süre sonra bu kesecik kapanarak ipliksi bir yapı halini alır, bu kesecik kapanmaz ise karın içi sıvısı bu açıklıktan geçerek testis etrafında skrotumda birikir ve şişliğe neden olur bu oluşan durum hidrosel olarak adlandırılır, eğer açıklık büyükse karın içi organlar buradan sarkarak fıtık oluşturabilir. Doğumsal hidrosel, yeni doğan erkeklerin ortalama % 6′sında görülür. Yeni doğan çağında 2 çeşit hidrosel izlenir;

• Komünikan – İlişkili Hidrosel: Skrotuma inen karın zarının tamamen açık olması.
• Komünikan Olmayan Tip Hidrosel: Skrotuma bu zarın karın tarafında olan kısmının normal olmayan şekilde kapanması ve peritoneal sıvının skrotum içersinde hapsolması.

2. Edinsel – Erişkin Hidrosel: Hidrosel, erişkin erkeklerin yaklaşık yüzde 1’inde ve genellikle 40 yaşın üzerinde görülür. Erişkin erkeklerde ve daha yaşlılarda skrotumun maruz kaldığı travma, testis iltihabı hastalıkları, testis tümörleri, varikosel, kasık fıtığı  ameliyatları ve radyoterapi sonrası gibi nedenler ile hidrosel oluşabilir. Böbrek nakli olan hastaların yüzde 70’inde tek taraflı hidrosel oluşur.

Hidrosel teşhis ve tanısı nasıl konulur?

Hidrosel belirtileri nelerdir?

Hidrosel nasıl anlaşılır?

Hidrosel, genellikle fizik muayene ile kolayca teşhis edilir. Muayene sırasında torbalara ışık tutulursa içinde sıvı olan torbanın ışığı geçirdiği (transillüminasyon) görülür. Işık geçirgenliği, kitlenin sıvı ile dolu olduğunun göstergesidir. Ancak testis tümörü gibi altta yatan olası nedenleri araştırmak için skrotal ultrasonografi ile tanıyı kesinleştirmek gerekir. Çabuk yapılabilen ve nispeten ucuz olan ultrasonografi incelemesinde iyi sınırlı, hipoekoik, düzgün konturlu, posterior akustik gölgelenme veren kistik kitle olarak tanımlanır. Tanı için başka tetkiklere gereksinim duyulmaz, bununla birlikte ultrasonografi incelemesinde şüpheli bulgular varsa gerçek tanıyı koymak için manyetik rezonans görüntüleme tetkiki yapılabilir.

Hidrosel Tedavisi

Hidrosel ne zaman tedavi edilmelidir?

Çocukluk çağında görülen fıtıksız hidrosellerde tedavi için 2 yaşına kadar beklenir. Bu sürede düzelme olmazsa cerrahi olarak düzeltilir. Fıtık ile beraber görülen hidroseller ise, tanı konulduğu anda cerrahi olarak düzeltilmelidir.

Hidrosel tedavi edilmezse?

Hidrosel kendiliğinden geçebilir mi?

Hidrosel, genel olarak herhangi bir tehlike teşkil etmez. Çeşitli durumlarda kendi kendine ortadan kaybolabilir. Tedavi esnasında, iğne yardımı ile sıvının boşaltılması veya ameliyat seçenekleri uygulanır. İğne ile sıvının boşaltılması, daha sonra hastalığın yeniden tekrar etmesini engellemez.

Hidrosel Ameliyatı

Ameliyat seçeneğinde hem sıvı boşaltılır, hem de fıtık ameliyatında olduğu gibi torbalar ile karın arasında bulunan açıklık onarılır. Çocuklarda kendi kendine ortadan kaybolma ihtimali yüksek olduğu için, genellikle 1 yaşından küçük olan çocuklarda ameliyatın gerçekleştirilmesi pek tavsiye edilmez.

Hidrosel ile beraber fıtığın bulunması halinde, ağrı çok ise acil ameliyat edilmesi gerekebilir.

Prof. Dr. Selçuk Yücel tarafından  hidrosel ameliyatı  günübirlik olarak kasık üzerindeki 2-3 cm’lik bir kesi üzerinden yapılır. Ameliyat 1 saate yakın sürer. Hidrosel kesesinin ayrılması sırasında mikrocerrahi teknikler kullanılarak çocuğun testis damarlarına ve sperm kanalına özellikle zarardan kaçınılır. Küçük bir pansuman ile çocuk evine aynı gün gider ve 48 saat sonra duş alması istenir.